Tổng quan về xử lý nước thải và quy trình xử lý

Tổng quan về xử lý nước thải 

Hệ thống xử lý nước thải là quá trình loại bỏ các chất bẩn và chất ô nhiễm ra khỏi nước thải (bao gồm nước thải sinh hoạt, công nghiệp, bệnh viện...) nhằm bảo vệ môi trường và tái sử dụng nguồn nước thải đã qua xử lý. 

Khái niệm xử lý nước thải 

Quy trình xử lý nước thải là quá trình loại bỏ các chất ô nhiễm ra khỏi nước thải của các hộ gia đình, cơ quan, xí nghiệp, nhà máy sản xuất... bao gồm các phương pháp vật lý, hóa học, sinh học để loại bỏ chất ô nhiễm và sản xuất nước thải được xử lý an toàn với môi trường. 

Kết quả cuối cùng của quá trình xử lý nước thải là nước đã được xử lý đạt tiêu chuẩn và một loại chất thải bán rắn hoặc bùn. Nước thải sau khi được xử lý có thể được xả vào môi trường qua hệ thống thoát nước của khu vực, trong khi bùn có thể được sử dụng làm phân bón cho nông nghiệp.

Đối với hầu hết các thành phố, hệ thống thoát nước cũng có một tỷ lệ nước thải công nghiệp đến các nhà máy xử lý nước thải, thường sẽ có chi phí xử lý để giảm tải ô nhiễm. 

Nếu hệ thống thoát nước là một hệ thống kết hợp, nó cũng sẽ đưa nước mưa đến nhà máy xử lý nước thải.

Nguồn gốc của nước thải 

Nước thải sinh ra ở các khu dân cư, tổ chức, cơ sở thương mại và các khu công nghiệp. Bao gồm dòng chất thải gia đình từ nhà vệ sinh, phòng tắm, nhà bếp, bồn rửa và thải bỏ thông qua hệ thống cống rãnh. 

Trong một số lĩnh vực, nước thải còn bao gồm các chất thải lỏng từ ngành công nghiệp và thương mại, có thể bao gồm cả nước mưa chảy tràn. 

Quy trình xử lý nước thải 

Có thể xử lý nước thải gần nơi sinh ra bằng các hệ thống phi tập trung như bể tự hoại, lọc sinh học hay các hệ thống xử lý nước thải hiếu khí, sau đó được thu gom và vận chuyển đến nhà máy xử lý nước thải bằng một mạng lưới đường ống và trạm bơm, hoặc thông qua hệ thống tập trung bao gồm hệ thống thoát nước, ống dẫn và cơ sở hạ tầng. 

Việc thu gom và xử lý nước thải thường phải tuân theo các quy định và tiêu chuẩn địa phương. Nước thải công nghiệp yêu cầu quy trình xử lý đặc biệt, bao gồm ba giai đoạn xử lý sơ cấp, xử lý thứ cấp và xử lý hoàn thiện. 

Nếu không có bể này, các chất thải có thể gây ức chế quá trình xử lý sinh học thứ cấp (bao gồm chất thải nhà vệ sinh di động, chất thải trong các xe chuyên chở, bể tự hoại). 

Việc điều khiển dòng chảy trong bể điều hòa là rất quan trọng do sự thay đổi khi xả thải. Thông thường, nó bao gồm việc bỏ qua một số tiêu chuẩn làm sạch, và cũng có thể bao gồm thiết bị sục khí. 

Nếu bể này đặt ở cuối nguồn của quá trình sàng lọc và loại bỏ các phần lắng, việc làm sạch có thể dễ dàng hơn.

Loại bỏ dầu mỡ và chất béo 

Trong một số nhà máy lớn, để loại bỏ chất béo và dầu mỡ, nước thải được đưa vào một bồn chứa và chịu quá trình phân tách để lấy được chất béo nổi trên bề mặt. Máy thổi khí được đặt tại đáy bể cũng có thể được sử dụng để giúp phá bỏ váng dầu mỡ.

Xử lý sơ cấp 

Đối với xử lý sơ cấp, nước thải được đưa qua các bể chứa lớn, thường được gọi là "Bể lắng ban đầu", "bể lắng sơ cấp" hay "bể lắng chính". Các bể này được dùng để tách bùn trong khi dầu mỡ nổi lên bề mặt và được thu gom. 

Thường thì các bể lắng sơ cấp được trang bị máy tách bùn để thu bùn, được điều khiển hoạt động liên tục. Bùn được thu bằng một phễu đặt trong đáy của bể và được bơm đi xử lý. Mỡ và dầu được thu hồi thông qua các thiết bị chuyên dụng.

Xử lý thứ cấp 

Đối với xử lý thứ cấp, quá trình này được áp dụng để giảm đáng kể hàm lượng các chất sinh học trong nước thải nguồn gốc từ chất thải của con người, thực phẩm, xà phòng và chất tẩy rửa. Phần lớn các nhà máy xử lý nước thải ở các thành phố sử dụng quá trình sinh học hiếu khí. 

Để có hiệu quả, các sinh vật cần được cung cấp oxy và thức ăn để sống, vi khuẩn và sinh vật đơn bào phân hủy sinh học tiêu thụ chất ô nhiễm hữu cơ hòa tan (như đường, chất béo, các phân tử carbon ngắn chuỗi hữu cơ…) và gắn kết các phân tử ít hòa tan dưới dạng kết tủa. 

Hệ thống xử lý nước thải thứ cấp được phân loại là màng lọc cố định và hệ thống phát triển sinh vật lơ lửng.

Như vậy, xử lý nước thải là một quá trình phức tạp nhằm loại bỏ các chất ô nhiễm trong nước thải để đảm bảo an toàn cho môi trường và sức khỏe con người. Hiện nay, có nhiều phương pháp xử lý nước thải khác nhau được sử dụng trên toàn cầu, tùy thuộc vào điều kiện và nhu cầu của từng khu vực. Việc áp dụng các phương pháp xử lý nước thải đúng cách sẽ giúp bảo vệ môi trường và cải thiện chất lượng cuộc sống của con người.