Quy trình xin chứng nhận khu công nghiệp sinh thái

Theo Nghị định 35/2022/NĐ-CP, KCN sinh thái được định nghĩa là “khu công nghiệp trong đó có doanh nghiệp tham gia vào hoạt động sản xuất sạch hơn, sử dụng hiệu quả tài nguyên, liên kết, cộng sinh công nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế – môi trường – xã hội”. Nói cách khác, đây không chỉ là nơi tập trung sản xuất công nghiệp, mà còn là một hệ sinh thái sản xuất xanh, tuần hoàn và cộng sinh. Vậy làm thế nào để xin chứng nhận khu công nghiệp sinh thái? Việt Nam hiện nay có những khu công nghiệp sinh thái nào? Cùng ETM tìm hiểu chi tiết trong nội dung dưới đây!

Tiêu chí xác định & điều kiện để trở thành KCN sinh thái

Để được công nhận là khu công nghiệp sinh thái (KCNST), các chủ đầu tư hạ tầng và doanh nghiệp trong khu công nghiệp phải đáp ứng quy định tại Điều 37, Nghị định 35/2022/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn liên quan.

Yêu cầu đối với chủ đầu tư hạ tầng khu công nghiệp

Theo quy định, chủ đầu tư hạ tầng KCN phải tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật trong vòng 03 năm liên tiếp trước thời điểm đăng ký. Ngoài ra, một số yêu cầu cụ thể bao gồm:

• Có hệ thống hạ tầng cơ bản đồng bộ, bao gồm đường giao thông nội khu, điện, nước, viễn thông, xử lý nước thải tập trung và thu gom chất thải rắn.
• Bảo đảm cung cấp các dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp, như đào tạo lao động, tư vấn kỹ thuật, xúc tiến thương mại.
• Xây dựng và vận hành cơ chế giám sát tài nguyên, năng lượng và chất thải để đánh giá hiệu quả hoạt động của KCN.

Đây là điểm khác biệt căn bản so với KCN truyền thống, bởi nhà đầu tư hạ tầng trong khu công nghiệp sinh thái không chỉ là đơn vị xây dựng cơ sở vật chất mà còn đóng vai trò “điều phối viên” của toàn bộ hệ sinh thái công nghiệp.

Yêu cầu đối với doanh nghiệp trong khu công nghiệp

Các doanh nghiệp là yếu tố trung tâm quyết định sự hình thành và duy trì KCN sinh thái. Theo nghị định 35/2022/NĐ-CP:

• Mỗi KCN phải có ít nhất một mô hình cộng sinh công nghiệp được thiết lập, tức là chất thải, phụ phẩm hoặc năng lượng dư thừa của doanh nghiệp này được sử dụng làm đầu vào cho doanh nghiệp khác.
• Doanh nghiệp phải áp dụng các hệ thống quản lý tiên tiến như ISO 14001 (hệ thống quản lý môi trường) hoặc các tiêu chuẩn tương đương, bảo đảm hoạt động sản xuất thân thiện với môi trường.
• Có tỷ lệ tối thiểu doanh nghiệp áp dụng giải pháp tiết kiệm tài nguyên và giảm phát thải (theo Thông tư 05/2025/TT-BKHĐT, con số này có thể dao động từ 20–25% tùy giai đoạn).
• Thực hiện báo cáo định kỳ về hiệu quả sử dụng năng lượng, nước, nguyên liệu, cũng như kết quả giảm thiểu ô nhiễm.

Các tiêu chuẩn hạ tầng, dịch vụ và giám sát

Ngoài các yêu cầu riêng cho chủ đầu tư và doanh nghiệp, khu công nghiệp sinh thái cần đáp ứng một loạt tiêu chuẩn về hạ tầng kỹ thuật và hệ thống quản lý chung:

• Hạ tầng điện, cấp nước, thoát nước, xử lý nước thải và thu gom chất thải phải đồng bộ, đủ năng lực phục vụ toàn bộ khu.
• Có hệ thống giám sát tự động, liên tục về nước thải, khí thải và năng lượng tiêu thụ, kết nối với cơ quan quản lý môi trường địa phương.
• Có cơ chế liên kết giữa các doanh nghiệp nhằm tối ưu hóa dòng nguyên liệu và năng lượng, thúc đẩy cộng sinh công nghiệp.
• Dịch vụ hỗ trợ phải sẵn sàng đáp ứng nhu cầu về đào tạo nhân lực, tư vấn công nghệ sạch và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong sản xuất.

Các chỉ số đánh giá kinh tế – xã hội – môi trường

Theo Thông tư 05/2025/TT-BKHĐT, công nhận KCN sinh thái không chỉ dựa trên tiêu chí đầu vào mà còn phải đo lường bằng các chỉ số đầu ra. Các chỉ số này bao gồm:

• Kinh tế: Mức tăng trưởng doanh thu, giá trị sản xuất công nghiệp, năng suất lao động.
• Môi trường: Tỷ lệ tiết kiệm năng lượng, tỷ lệ tái sử dụng nước, giảm phát thải khí nhà kính, tỷ lệ tái chế chất thải.
• Xã hội: Số lượng việc làm xanh được tạo ra, điều kiện làm việc an toàn, tác động tích cực đến cộng đồng xung quanh.

Thủ tục đăng ký chứng nhận và quản lý sau cấp

Để được công nhận là khu công nghiệp sinh thái (KCNST), chủ đầu tư hạ tầng cần thực hiện thủ tục đăng ký chứng nhận theo quy định tại Nghị định 35/2022/NĐ-CP và hướng dẫn chi tiết của các cơ quan quản lý.

Hồ sơ đăng ký chứng nhận KCN sinh thái

Hồ sơ đăng ký gồm 06 bộ nộp về Ban Quản lý KCN/Khu kinh tế nơi KCN đặt trụ sở. Thành phần hồ sơ bao gồm:

• Văn bản đăng ký chứng nhận KCN sinh thái theo mẫu quy định
• Báo cáo tình hình hoạt động và thu hút đầu tư của KCN, nêu rõ số lượng doanh nghiệp, ngành nghề, diện tích cho thuê, tình hình môi trường
• Bản đánh giá và giải trình khả năng đáp ứng tiêu chí KCN sinh thái, kèm theo các tài liệu chứng minh như chứng nhận ISO 14001, báo cáo sử dụng năng lượng – nước, hồ sơ liên kết cộng sinh công nghiệp
• Tài liệu giám sát và chỉ số kinh tế – xã hội – môi trường, như báo cáo định kỳ về sử dụng tài nguyên, phát thải, lao động, mức đóng góp cho địa phương.

Trình tự và thời hạn xử lý hồ sơ

Tổng thời gian giải quyết khoảng 58 ngày kể từ khi nhận hồ sơ hợp lệ, gồm các bước sau:

Bước 1: Chủ đầu tư nộp hồ sơ tại Ban Quản lý KCN/KKT

Bước 2: Trong vòng 03 ngày làm việc, Ban Quản lý gửi hồ sơ lấy ý kiến của các Bộ ngành liên quan, gồm Bộ Kế hoạch & Đầu tư, Bộ Tài nguyên & Môi trường, Bộ Khoa học & Công nghệ, Bộ Công Thương và Bộ Xây dựng

Bước 3: Trong 15 ngày, các Bộ ngành phản hồi ý kiến về mức độ đáp ứng tiêu chí

Bước 4: Trong vòng 40 ngày, Ban Quản lý KCN tiến hành đánh giá hồ sơ, khảo sát thực tế (nếu cần), lập báo cáo đánh giá và đề xuất UBND cấp tỉnh

Bước 5: UBND cấp tỉnh xem xét và cấp Giấy chứng nhận KCN sinh thái cho chủ đầu tư hạ tầng nếu đáp ứng đủ điều kiện.

Quản lý sau cấp chứng nhận

Thời hạn hiệu lực: Giấy chứng nhận KCN sinh thái có thời hạn 05 năm. Nếu tiếp tục đáp ứng tiêu chí, chủ đầu tư có thể đề nghị cấp lại

• Cấp lại: Trường hợp hết hạn hoặc có nhu cầu thay đổi, chủ đầu tư nộp hồ sơ xin cấp lại theo thủ tục rút gọn
• Thu hồi: Giấy chứng nhận bị chấm dứt hiệu lực hoặc thu hồi nếu KCN không còn đáp ứng tiêu chí hoặc vi phạm pháp luật nghiêm trọng về môi trường, đầu tư, lao động
• Trách nhiệm báo cáo: Sau khi được chứng nhận, chủ đầu tư và doanh nghiệp trong KCN phải thực hiện báo cáo định kỳ hằng năm về tình hình hoạt động, liên kết cộng sinh công nghiệp, kết quả tiết kiệm tài nguyên và giảm phát thải, theo hướng dẫn tại Thông tư 05/2025 của Bộ Kế hoạch & Đầu tư.

Việt Nam có những khu công nghiệp sinh thái nào?

Dù khái niệm khu công nghiệp sinh thái đã được luật hóa trong Nghị định 35/2022/NĐ-CP, nhưng tính đến nay, Việt Nam chưa có bất kỳ KCN nào được cấp chứng nhận chính thức theo tiêu chuẩn quốc gia. Hiện tại, mới chỉ có một số khu công nghiệp được chọn tham gia chương trình thí điểm chuyển đổi sang KCNST với sự hỗ trợ của UNIDO và Ngân hàng Thế giới (WB), tiêu biểu như:

• KCN Hòa Khánh (Đà Nẵng),
• KCN Trà Nóc 1 & 2 (Cần Thơ),
• KCN Khánh Phú (Ninh Bình),
• KCN Amata (Đồng Nai).

Các KCN này đã áp dụng một số giải pháp như sử dụng năng lượng tái tạo, tuần hoàn nước thải, tái chế chất thải rắn công nghiệp, và thử nghiệm cơ chế cộng sinh công nghiệp. Một số địa phương như Hà Nội, TP.HCM, Bình Dương, Hải Phòng cũng đang định hướng quy hoạch KCN mới theo tiêu chuẩn “xanh” nhằm đón dòng vốn FDI có yêu cầu cao về ESG và kinh tế tuần hoàn.

Tuy nhiên, do chưa có tiền lệ cấp chứng chỉ, hầu hết các mô hình mới dừng lại ở mức “thử nghiệm” hoặc “hướng tới sinh thái”, chưa được công nhận chính thức.

Lời kết

Trong mô hình khu công nghiệp sinh thái, quá trình xử lý nước thải và tái sử dụng nước thải được xem là nền tảng bắt buộc. Nếu ở các KCN truyền thống, hệ thống xử lý nước thải chủ yếu nhằm đáp ứng quy chuẩn xả thải, thì ở KCN sinh thái yêu cầu cao hơn: nước thải sau xử lý phải có khả năng tái sử dụng cho sản xuất, tưới cây, rửa đường hoặc làm mát thiết bị. Lợi thế này giúp giảm áp lực khai thác nguồn nước tự nhiên, tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp, đồng thời đóng góp trực tiếp vào mục tiêu kinh tế tuần hoàn.

Với kinh nghiệm hơn 20 năm trong ngành, ETM là tổng thầu chuyên thiết kế, thi công hệ thống xử lý nước thải công nghiệp cho nhiều lĩnh vực như chế biến thực phẩm, dệt nhuộm, y tế, hóa chất, khu công nghiệp tập trung... Các giải pháp mà ETM triển khai không chỉ bảo đảm đạt chuẩn QCVN, mà còn tích hợp công nghệ tiên tiến để tái sử dụng nước thải, giảm chi phí vận hành và tối ưu nguồn tài nguyên nước cho doanh nghiệp. Đây chính là một trong những hạng mục cốt lõi để các KCN truyền thống chuyển đổi sang KCN sinh thái theo định hướng của Chính phủ.

Hãy liên hệ với ETM qua hotline 0923392868 để được tư vấn và nhận báo giá ngay trong thời gian sớm nhất!